احتمالا قبلا نام ایل گلی تبریز را شنیده باشید یا وقتی با ماشین شخصی خود وارد تبریز میشوید، روی تابلوهای مختلف در سراسر شهر نام آن به چشمتان خورده باشد. میتوان ائل گلی را نمادی از شهر تبریز دانست، نمادی که اگر تصویر درست و کاملی از آن نداشته باشید، هرگز کاملا به جنبههای پنهان جذابیت و زیبایی آن پی نخواهید برد.
این بنا در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اگر عکس ایل گلی را از بالا تماشا کنید، عمارتی خواهید دید که مانند یک جزیره در میان یک استخر بسیار بزرگ قرار گرفته است. ایل گلی تبریز در جنوب شرقی تبریز، در ۷ کیلومتری مرکز شهر واقع شده است و علاوه بر امکانات تفریحی، فرهنگی و رفاهی که به بازدیدکنندگان ارائه میدهد، موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی نسبت به سایر جاهای دیدنی تبریز دارد.
ائل گلی یا شاه گلی؟
احتمالا اگر در خیابانهای تبریز، آدرس پارک ائل گلی را از مردم شهر جویا شوید، متوجه خواهید که مردم با دو نام «ایل گلی» یا «شاه گلی» به این پارک اشاره میکنند. حالا کدام یک واقعا درست است؟
اگر قرار باشد درباره ایل گلی تبریز صحبت کنیم، بهتر است قبل از هر چیزی معنی این اسم ترکی را بدانیم. در زبان ترکی کلمه گُل (گوُل) به معنی دریاچه یا استخر است و کلمه «ائل» یعنی مردم.
ایل گلی یعنی دریاچه مردم و شاه گلی به معنی دریاچه شاه است. این بنا در دوران پهلوی به یک گردشگاه عمومی تبدیل شد که با نام شاه گلی شناخته شده بود اما در سال ۱۳۵۷، پس از انقلاب اسلامی، نام آن از شاه گلی به ایل گلی تبریز تغییر کرد.
هنوز هم برخی از مردم قدیم تبریز، طبق عادت قدیمی از آن با نام شاه گلی یاد میکنند. البته آقای بهروز خاماچی، یکی از پژوهشگران تاریخ و فرهنگ آذربایجان، معتقد است که لغت شاه در نام این بنا، به معنی بزرگ و با عظمت است و منظور از این کلمه، اشاره به خود شاه نبوده است.
بخش های مختلف ائل گلی تبریز
ایل گلی تبریز بخشهای متخلفی در زمینههای رفاهی، تفریحی و گردشگری دارد. به طور کلی این مجموعه شامل دو بخش اساسی استخر ایل گلی و عمارت آن تقسیمبندی میشود که در ادامه شما را با بخشهای مختلف آن آشنا خواهیم کرد. بهتر است بدانید برخلاف اطلاعاتی که در سایتهای مختلف ثبت شده است، ایل گلی هیچگونه باغ وحشی ندارد.
دریاچه ائل گلی، دریاچهای برای تمام فصول
تاریخچه دریاچه ایل گلی تبریز، به دوران آققویونلوها بازمیگردد. دریاچه در آن دوران فضایی برای ذخیره آب و منبعی برای آبیاری مناطق اطراف بوده است که طی دورههای مختلف تاکنون دچار تغییراتی شده و بهشکل امروزی در آمده است. در دوران صفوی، پس از تخلیه نخالههای دریاچه و پاکسازی آن، دیوارهای سنگی دورتادور دریاچه شاه گلی ساخته شد.
عمق دریاچه در آن دوران حدود ۱۲ متر بود. در دوران قاجار، اطراف ائل گلی تبریز، خیابانهایی جهت رفتوآمد ساخته و با کاشت درختهای تبریزی، بید مجنون و گلهای رنگارنگ زیباتر شد. کاربری این دریاچه در دوران پهلوی به تفرجگاه عمومی و محلی برای گردش تغییر کرد که در حال حاضر نیز با مساحتی نزدیک به ۲۰۰ متر در ۲۰۰ متر، با عمق ۳ تا ۹ متر یکی از جاهای دیدنی مهم شهر تبریز به شمار میرود.
آب دریاچه ایل گلی تبریز از طریق جویبار رودخانه لیقوان تامین میشود و اطراف دریاچه با جنگلکاریها و آبشارهای مصنوعی دلانگیزی جذابتر شده است. خیابانی که از ضلع جنوبی دریاچه تا بنای کاخ کشیده شده، بنای ائل گلی را تبدیل به یک شبهجزیره دیدنی در میان آبهای آزاد کرده است.
زیبایی این دریاچه در بهار با انعکاس درختهای سرسبز اطراف در آب دریاچه و در زمستان با یخ زدن آب دریاچه و فضای برفی تبریز، دوچندان میشود. واقعیت این است که فرقی نمیکند در چه فصلی از این مکان دیدنی بازدید کنید، پارک ائل گلی در هر فصلی زیبایی خاص خودش را دارد.
عمارت ائل گلی
خیابان پر دارودرخت وسط دریاچه شاه گلی، راهی است که شما را به عمارت ائل گلی تبریز میرساند. ساختمان عمارت نیز مانند دریاچه ایل گلی طی سالیان دچار تغییرات زیادی شده است. این بنا که به نام کاخ ائل گلی نیز معروف است، در ابتدا بنایی خشتی و یک طبقه بوده که در دوران آققویونلوها احداث شده است.
عمارت ایل گلی در دوران صفویه و قاجار گسترش یافت و دچار تغییرات اساسی شد اما در نهایت بهخاطر فرسودگی بیش از حد، در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی توسط شهرداری تبریز تخریب و بنای جدیدی جایگزین آن شد. عمارت ایل گلی جدید، ساختمانی دو طبقه بهشکل هشت ضلعی است که به معماری استاد حاج علیاکبر نادرالوجود طراحی و ساخته شد. این عمارت در حال حاضر بهعنوان تالار پذیرایی و رستوران مورد استفاده قرار میگیرد.
